Dichter bij de grond

We moeten minder sporten. Of in ieder geval minder belang hechten aan sporten. En het meubilair moet de deur uit. Als we dan ook onze schoenen verkopen, komen we pas in de buurt van een normaal bewegingspatroon. Overdreven? Ik vond het juist een spannend idee.

Een paar weken geleden las ik het boek Move Your DNA van Katy Bowman. Katy is gespecialiseerd in biomechanica, de wetenschap die natuurkundige mechanica toepast op de beweging van levende wezens. Move your DNA gaat over de noodzaak voor natuurlijke beweging. Haar pleidooi luidt ‘exercise less, move more, move better’.

Nu heb ik weinig verstand van biologie of anatomie, maar die zes woorden staan precies voor waar ik me al tijden zorgen over maak, maar wat ik niet kon verklaren: we zitten teveel, er zit te weinig variatie in onze beweging en twee uurtjes fitness gaan onze gezondheidsproblemen niet oplossen.

Kortgezegd beschrijft Katy het volgende: vroeger was alles beter. De mens moest bewegen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Daar kwam heel wat bij kijken, zoals lopen (over onregelmatig terrein), staan, hurken, tillen, trekken, werpen, hangen, verzin het maar. Alle spiergroepen werden aangesproken, en de belasting over het lichaam was gelijkmatig verdeeld. Nu is dat niet langer nodig. We zitten het grootste gedeelte van de dag, onze armen bewegen urenlang niet verder dan van de ene kant van het toetsenbord naar de andere. En als we al een niet-zittend beroep hebben, herhalen we evengoed dag in dag uit dezelfde serie bewegingen.

De moderne leefomgeving verhindert een natuurlijke manier van bewegen waardoor een beperkte reeks houdingen en bewegingspatronen zijn ingesleten. Die ingesleten patronen leiden tot hart- en vaatziekten, spier- en gewrichtspijn, overgewicht, krachtverlies en immobiliteit. De oplossing is een frequenter en meer gevarieerd bewegingspatroon, maar dat betekent niet dat we meer moeten sporten!

Sporten en beweging zijn niet hetzelfde. Bij sport wordt dezelfde beweging keer op keer herhaald. Hierdoor worden delen van het lichaam sterker, terwijl de relatieve kracht van andere lichaamsdelen afneemt. Om dit te voorkomen, moeten we cross-trainen: een variatie van oefeningen uitvoeren zodat alle lichaamsdelen gelijkmatig belast worden. Maar cross-training gaat niet alleen over het uitvoeren van een serie verschillende bewegingen zoals ze in sportscholen doen. Even belangrijk is de frequentie van beweging, het bewegingsbereik van onze gewrichten en de manier waarop we ons lichaam gedurende de dag belasten. Sporten is mooi, maar kan niet tippen aan de variatie en frequentie van natuurlijke beweging. We moeten meer doen dan onze bewegingspiek naar één moment op de dag verplaatsen en beweging weer onderdeel maken van de dagelijkse bezigheden.

Katy gaat nog een stap verder. Beweging zorgt er namelijk niet alleen voor dat we onze spieren en ledematen bewegen, maar heeft invloed tot op het kleinste celniveau. En juist op dat celniveau ontstaan moderne gezondheidsproblemen. Lopen, zitten en liggen op een kleine variatie aan oppervlakken of voorwerpen (bedden, stoelen, banken) zorgt ervoor dat ons lichaam altijd dezelfde (vaak verkeerde) houdingen aanneemt en op dezelfde manier belast wordt.

Hier wordt het interessant, want één van de manieren om onze beperkte variatie aan slechte houdingen tegen te gaan, is de inrichting van ons huis nog eens kritisch te bekijken. Katy en haar gezin slapen bijvoorbeeld niet meer in bedden, hebben geen stoelen en banken, dragen nauwelijks schoenen en hebben een soort klimrek in de kamer geïnstalleerd om te kunnen hangen en klauteren. Onder het motto ‘wat comfortabel is, is niet altijd goed voor je’ zijn ze al helemaal gewend aan hun nieuwe manier van leven. En eerlijk gezegd lijkt het me ook wel wat, zo’n experiment.

Zijn we nog te redden? Jazeker! Katy besteedt hier zelfs zo’n ⅔ van haar boek aan. De belangrijkste les is om overal mogelijkheden voor beweging te zien.

Vermijd roltrappen, hang aan de vasthoudstangen in de metro (of neem gewoon de fiets), ga lopend naar de supermarkt en zeul die zware boodschappentas in verschillende houdingen terug naar huis, ren/loop op verschillende snelheden de trap op, doe een serie squats terwijl je het nieuws kijkt, zet je tas op de grond zodat je steeds moet bukken als je er iets uit moet pakken, ga op één been staan terwijl je kookt en eet eens op de grond in plaats van aan tafel.

• Op Nutritious Movement vind je meer ideeën
• Lees ook dit artikel over barefoot wandelen