Dichter bij de grond

Russisch gas is de nieuwe as van het kwaad, ons duurzame huis een protest tegen het oude systeem. Mooi is dat. Natuurlijk hadden we daar wel op ontworpen, maar wisten wij veel hoeveel profijt we er al een paar maanden later van zouden hebben.

We hebben dit eerste winterhalfjaar 2.367 kWh elektra (€641) gebruikt, iets meer dan een halve kuub hout verstookt en drie flessen campinggas verbrand. Daar tegenover stond de productie van 1.043 kWh elektra (€325) door onze zonnepanelen.

In eerste instantie schrokken we van het hoge elektragebruik, maar al in maart was er genoeg zon om het huis snel op te warmen en behoorlijk wat energie-euro’s te oogsten. En vanzelfsprekend staat nu het zomerhalfjaar voor de deur waarin de balans omslaat en we meer stroom gaan produceren dan gebruiken.

Elektra

Half oktober werd de warmtepomp geïnstalleerd, net op tijd voor de winter. Vanaf dat moment schiet ons energiegebruik omhoog. De maandelijkse kosten waren drie tot vier keer hoger dan mijn gasgestookte, slecht geïsoleerde appartement in Schiedam.

Warmtepompen gebruiken veel elektra. Daarbij hebben wij ook op het randje ontworpen. We wilden geen overgedimensioneerde pomp voor een paar extreme vorstdagen in het jaar. In zijn normale stand, waarin hij warmte uit de ventilatielucht haalt, gebruikt hij 300 W. Maar als het ‘s nachts kouder dan 5 graden is, moet onze pomp elektrisch bijstoken met een 3.000 W element. Als hij dat meerdere keren per dag doet, gaat het hard met de energierekening. Op een gegeven moment hebben we bij wijze van experiment het elektrisch bijstookelement uitgezet. De temperatuur liep dan terug naar 16 graden. De ventilatiepomp kan dus bij vorst het huis op 16 graden houden. Ik vind dat best een prestatie.

De warmtepomp is de grootverbruiker. Daarnaast zijn er langzaam wat elektrische apparaten in huis verschenen: wasmachine, stofzuiger en koelkast. De wasmachine zet ik alleen aan als de zon schijnt zodat die direct de stroom van de zonnepanelen gebruikt.

Hout

Van november t/m februari hebben we op koude dagen bijgestookt met de Rocket Stove. We deden dat vooral als we thuis moesten werken omdat we bij 16 graden te koude vingers kregen om nog een toetsenbord te bedienen.

Om negen uur ‘s ochtends stookten we de kachel op en een tot twee uur later was het dan 21 graden in huis. Daarna lieten we de kachel uitbranden en zakte de temperatuur in de loop van de dag langzaam terug naar 18 graden. We hebben een halve kuub hout gekocht (8 zakken van 70 liter) voor 88 euro. Daarnaast hebben we ongeveer een halve kuub aan resthout van het klussen dat we vooral als aanmaakhout gebruiken (en nog lang niet op is).

Zon

In december en januari scheen de zon niet. Er hing toen wekenlang een grijze deken over het land. Als we die maanden offgrid door hadden moeten komen, hadden we kilo’s hout of liters gas moeten verstoken. Voor het eerst begrepen we wat ‘houtstres’ is – de continue zorg of er wel genoeg brandhout is.

Duurzame energievoorziening in de winter is moeilijk, ook als je een hyperduurzaam huis hebt. De meeste mensen zijn veel te optimistisch over de duurzame energierevolutie. Pas wanneer je je eigen energie op moet wekken, krijg je door hoe verschrikkelijk veel je nodig hebt. In de winter, tenminste.

In februari ging de zon aan. De stroomproductie schoot omhoog en het stroomgebruik ging hard omlaag. Als de zon een paar uurtjes op onze grote ramen schijnt, is het zo’n 22 graden in huis. Vanaf maart heeft de warmtepomp niet meer zoveel te doen, behalve het boilervat opwarmen, en hebben we de houtkachel niet meer aan gehad.

Gas

Er zijn twee grootverbruikers van elektra die we nog niet geïnstalleerd hebben omdat de keuken nog niet af is: de kookplaat en de oven. We koken nog steeds op een tweepits campinggasstel. Die gebruikt één gastank van €27 in twee maanden. In een half jaar is dat dus €81 aan gas. Het is tijdelijk, maar het liet ons in de winter wel zien hoe handig het is om flexibel te zijn. Afhankelijk van wat betaalbaar of verkrijgbaar is, kunnen we op gas, zon of de houtkachel koken.

Euro’s

Vanwege de bouw waren we te laat om nog een energiecontract met vaste tarieven af te kunnen sluiten. Onze energielasten zijn dus, net als bij veel andere mensen in Nederland, flink gestegen. Een kWh energie kost ons 28 tot 36 cent (dal- en normaaltarief). Als we een kWh terugleveren krijgen we 8 cent. Maar tegelijkertijd zeggen die getallen niet zoveel, want ons energieverbruik wordt over een jaar verrekend, en we wekken meer stroom op dan we gebruiken.

Het overzicht hieronder geeft dus wel een beeld van ons relatieve verbruik, maar zegt nog niks over de kosten die we aan het eind van het jaar daadwerkelijk betalen. Waarschijnlijk krijgen we geld terug. Dat heet ‘salderen’ en is erg stimulerend om mensen aan de zonnepanelen te krijgen. Toch is die regeling niet houdbaar omdat er in de winter niet genoeg zonne-energie kan worden opgewekt om aan de vraag te voldoen, en in de zomer meer energie wordt geproduceerd dan nodig is om huishoudens van energie te voorzien.

Terwijl de overheid plannen maakt om het salderen geleidelijk af te bouwen, maken wij plannen om een deel van onze energie in accu’s op te slaan.

Een klein huis

De meeste energiewinst zit in de grootte van ons huis. We zijn nog steeds blij met onze goed geïsoleerde 70 m². Alle extra energiebesparende maatregelen hebben ons 30.000 euro gekost. Dat was veel geld, maar met de energieprijzen van nu hebben we dat binnen een paar jaar terugverdiend.