Dichter bij de grond

Na twee jaar huis bouwen, met de nodige chaos, inefficiëntie en verspilling, ben ik weer een beetje orde op zaken aan het stellen. Vorige maand werkte ik ons huishoudboekje bij, nu ben ik de boodschappenroutine aan het versimpelen. Het is namelijk veel logischer om alleen vers voedsel – zoals brood, groenten en fruit – bij de supermarkt te halen en alle houdbare dingen een paar keer per jaar in grote hoeveelheden te kopen. Dat scheelt geld, tijd en gedoe. Het geeft rust, overzicht en meer grip op de kosten voor boodschappen. En het is milieuvriendelijker om grote verpakkingen te kopen. De zakken met ontbijtgranen en rijst die ik koop, worden bijvoorbeeld ook door verpakkingsvrije supermarkten gebruikt! Thuis giet ik ze als een professionele Pieter Pot over in kleinere potten. Je moet wel opslagruimte hebben voor al die spullen, maar zelfs in ons kleine huis is dat geen probleem.

Wat heb je nodig?

Het eerste jaar kost het organiseren van grote boodschappen wat tijd, maar daarna gaat het lekker efficiënt. Het heeft wel wat weg van het voorraadbeheer van een restaurant of winkel.

Om een voorraad aan te leggen, moet je ongeveer weten wat je nodig hebt. Ik heb een lijst met voedsel dat wij veel gebruiken. Daarop houd ik de prijzen bij en de hoeveelheden die ik elk jaar bestel. Zo weet ik steeds beter wat we opmaken.

De lijst zal er voor iedereen anders uitzien, maar je kunt grofweg de volgende categorieën aanhouden:

• Ontbijt(granen)
• Rijst, pasta, couscous
• Conserven, diepvries, bonen
• Noten, pitten, zaden, rozijnen
• Olie en azijn
• Meel en bloem
• Thee, koffie en cacao
• Kruiden
• Drogisterij en schoonmaak

Zoetigheid en snacks zou je ook aan de voorraden toe kunnen voegen. Ik doe dat bewust niet omdat ik mezelf niet kan beheersen en alles (maar vooral de chocola) in één keer op eet.

Wat heb je niet nodig?

Je kunt alles inslaan voor het geval dat. Maar je hoeft niet alles wat houdbaar is en wat je misschien ooit nodig hebt op voorraad te hebben. Het is vooral efficiënt om de dingen die je meerdere keren per week gebruikt in huis te hebben. Incidentele dingen (voor ons bijvoorbeeld bladerdeeg, pesto en zelfrijzend bakmeel) haal je dan gewoon met de versboodschappen bij de supermarkt. Op onze lijst staan nog geen vijftig dingen. Wel merk ik dat hij langzaam groeit. Als het werkt, kun je je voorraadbeheer langzaam verder uitbouwen.

Waar koop je voorraden?

Nadat je een lijst hebt aangelegd, kun je uitzoeken waar je je spullen het beste kunt kopen. Ook dat is de eerste keer een klusje. Wil je biologisch? Vooral bulkverpakkingen? Waar zijn de dingen die je veel gebruikt het goedkoopst? En welk merk is het lekkerst?

Misschien wil je net als ik zoveel mogelijk spullen op één plek bestellen. Ik ben geen groot voorstander van bezorgdiensten. Het zorgt voor veel bestelbusjes in de straat terwijl je diezelfde boodschappen ook op de fiets kunt halen. Maar voor het drie tot vier keer per jaar inslaan van voorraden zijn ze wel efficiënt. Het nadeel van alles bij één winkel kopen, is dat je voor sommige producten misschien iets meer betaalt. Maar je bespaart hiermee ook tijd en verzendkosten.

Uiteindelijk zullen uit deze puzzel zo’n twee tot tien plekken rollen waar je je aankopen gaat doen. Door de prijzen en hoeveelheden bij te houden, kun je later makkelijk van winkel wisselen als iets ergens anders beter of goedkoper blijkt.

Ik doe het grootste deel van onze inkopen bij Odin, een biologische voedselcoöperatie waar we lid van zijn. Zij hebben veel grote verpakkingen, zoals havermout (4kg), rijst (5kg), olijfolie (1L), pijnboompitten (500g) en afwasmiddel (5L). Die grote verpakkingen zijn met ledenvoordeel vaak zo €2 goedkoper dan bij webwinkels als BiologischeToko.nl.

Daarnaast halen we veel biologisch eten bij Lidl, gewoon op de fiets. Met twee achtertassen en een grote stuurtas kan ik zonder veel moeite alles meenemen. Hetzelfde geldt voor blokzeep en afwasborstelkoppen, die ik bij Dille&Kamille haal. Alleen vloeibare Marseillezeep in een jerrycan van 5L (VitexNatura) en wasstrips (The Good Brand; 64 stuks – ik knip ze in tweeën en voeg nog wat soda toe zodat ik er 128 wassen mee kan draaien) bestel ik online.

Soms is alles wel op één plek te koop, maar is een product ergens anders veel goedkoper, beter of biologisch. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de groene thee die we dagelijks drinken. De Jade Oolong van De Theefabriek (500g) is gewoon veel lekkerder dan de groene thee die Odin of Lidl verkoopt.

Lokale voedselnetwerken

Wij beschouwen Odin als ons lokale voedselnetwerk omdat ze veel biologische/biodynamische leveranciers in Nederland en onze buurlanden hebben. Er zijn ook steeds meer initiatieven waarbij je voedsel direct bij de boer ophaalt. Vaak gaat het hier om vers eten zoals eieren, vlees, groenten en kaas. Dat combineert dus goed met de vierjaarlijkse houdbare inkopen!

Ook een leuke combinatie: bulkboodschappen en wildplukken. Ik droom er nog altijd van om met alleen een zak rijst een tocht te lopen en dat onderweg aan te vullen met wat ik kan plukken. Maar dat kan thuis dus ook.

Waar berg je al die voorraad op?

Wie klein woont, zoals wij, heeft niet veel bergruimte (en ook mensen die groot wonen schijnen hier last van te hebben). Als je voorraden wilt opslaan, moet je slim zijn met de ruimte en andere spullen in huis. Voor ons huis moesten wij verplicht een technische ruimte bouwen waar de warmtepomp en de boiler in staan. Hier hebben we planken gemaakt waar we voedsel op kunnen slaan. Vanwege de warmtepomp is dit geen koele ruimte, maar voor houdbare spullen maakt dat niet zoveel uit.

Ik bestel de voorraden drie of vier keer per jaar zodat niet het hele huis vol staat. Zo kun je ook makkelijker bijhouden wat op raakt en waar je weer plek voor hebt. Verder is niet alles eindeloos houdbaar. Thee, koffie en kruiden verliezen bijvoorbeeld na verloop van tijd hun smaak, daar kun je dus beter niet teveel van kopen.

Maar de beste truc is om gewoon niet teveel spullen te hebben. Je kunt keukenkastjes en een wasmeubel in de badkamer dan voor opslag gebruiken. En er is één ding waarvoor we geen opslagruimte hebben: toiletpapier. Die nemen we met de wekelijkse versboodschappen mee.

Loop je geen aanbiedingen mis?

Een andere manier om geld te besparen, is groot in te slaan wanneer iets in de aanbieding is. Maar efficiënt is dat vaak niet. Het kost veel tijd om alle folders in de gaten te houden en naar verschillende winkels te gaan. Voor sommige producten doe ik dat wel omdat het heel veel scheelt, zoals de koffie die Erik drinkt.

Vaak is het makkelijker op internet een goed adres te zoeken waar je voor dat soort producten korting krijgt als je ze in grote hoeveelheden bestelt. Zo bestel ik bijvoorbeeld een keer per jaar tandenborstels bij de webwinkel waar ‘onze’ tandenborstels (Jordan Green Clean) op dat moment het goedkoopst zijn. Dat scheelt zo’n €1,20 per borstel in vergelijking met wanneer ik ze los bij Kruidvat zou kopen.

Trek je niet alle schappen leeg?

Nee, als je vier keer per jaar bestelt, en vooral als je in bulk koopt, heb je minder nodig dan je denkt. Een zak havermout van 4kg en een jerrycan afwasmiddel van 5L gaan lang mee.

Voorbeeldlijst

Hier nog een keer mijn voorbeeldlijst. Deze kun je kopiëren en aanpassen om zelf een snelle start te maken: link.