Dichter bij de grond

Na vier sessies met een psycholoog (waarvan twee sessies EMDR) zijn de scherper randjes wel van de zwangerschap en bevalling af. Het belangrijkste dat me bij blijft, is dat bevallingen rommelig zijn. De een heeft meer last van rommel dan de ander. Het was een rotjaar, maar wel het beste dat een perfectionist zoals ik kan overkomen.

In november – Heike was 10 maanden oud – ging ik na lang twijfelen naar de huisarts. Had ik nou een bevallingstrauma of was dat wel erg overdreven? Moest ik hulp zoeken of gewoon even wachten tot de hormonenstorm zou gaan liggen en het nieuwe leven weer normaal werd? Na veel huilen en slapeloze nachten, en omdat vrouwen in mijn omgeving het ook deden, ging ik toch maar. ‘Het is heel goed dat je gekomen bent,’ zei de huisarts.

Overal om me heen zag ik jonge ouders omvallen, of net niet omvallen. Zelf schitterde ik in afwezigheid, zoals ik altijd doe als het moeilijk word. Ik trok me terug, ging offline, hield me een tijdje koest en liet de dingen over me heen komen. Ik probeerde me tot die nieuwe wereld te verhouden waarin niets meer gaat wat eerst vanzelf ging.

Ouderschap is bizar. Voor een vrouw is het helemaal bizar. Zwanger zijn is niet te bevatten. Het gaat zo snel dat net wanneer het een beetje begint te dagen de baby er al uit wil. Bevallen is gruwelijk – voor de een gruwelijk mooi, voor de ander gruwelijk gruwelijk. Jonge ouder zijn is simpelweg niet te doen. Het is zo erg niet te doen, met continu ziek zijn en de helft van je werk moeten laten vallen en je sociale leven en vrije tijd zien verdampen en jezelf opnieuw uit moeten vinden, dat je het op een gegeven moment maar opgeeft en er het beste van maakt. Het is een mooi moment als je daar eindelijk aan toe kunt geven. Vaak ligt het rond het eerste jaar van je kind, wanneer je je realiseert dat je oude leven echt voorbij is, en daarom zegt iedereen dat het na een jaar gemakkelijker wordt.

Maar zover was ik dus nog niet. Ik zat nog vol in de ontwrichtingsfase. Ouderschap is ontwrichtend. Mensen die bewust geen kinderen willen, weten dat. Het is de reden dat ik lange tijd geen kinderen wilde. Ik had andere dingen met mijn leven te doen, zoals de natuur in trekken en schrijven. Dat gaf meer dan genoeg diepgaande, transformerende ervaringen waar ik het ouderschap niet voor nodig had.

Ook toen Heike al onderweg was, had ik nog heel andere dingen aan mijn hoofd. We hadden twee jaar uitgebreid over het wel of niet willen van kinderen nagedacht en toch was ik er, toen het eenmaal zo ver bleek, helemaal niet klaar voor. Juist die realisatie gaf me na de bevalling het gevoel dat het aan mij lag dat niet alles vanzelf ging. Ik had me gewoon niet goed voorbereid. Ik had er met meer aandacht en liefde bij moeten zijn. Ik had me er meer aan over moeten geven.

Ik kon er totaal niet van genieten omdat het anders was gegaan dan ik me had voorgesteld. De werkelijkheid klopte niet met de voorstelling in mijn hoofd. Ik had van alles gemist in die kwetsbare negen maanden waardoor het na de roze kraamweekwolk voelde alsof ik een valse start had gemaakt. En ik was er van overtuigd dat ik de hechting met Heike al had verpest voor die goed en wel begonnen was – die allesoverheersende, o zo belangrijke, allesbepalende hechting! Ik was verdrietig en boos omdat ik in de zwangerschap niet de hulp had gekregen of kunnen vragen die ik nodig had – niet de medische, maar de emotionele. De zwangerschap was een gemiste kans, daardoor ging de bevalling vanzelfsprekend niet goed, daardoor was het jonge ouderschap zo zwaar. En herkansen was niet mogelijk, want we willen er maar een.

Genoeg voer voor een psycholoog dus. Omdat ik met veel praten meestal niet geholpen ben, namen we een wat zwaarder middel: EMDR-therapie, waarmee traumatische herinneringen geneutraliseerd kunnen worden, helemaal wetenschappelijk onderbouwd, en ik kon me niet voorstellen dat het werkte, zoals veel mensen zich niet kunnen voorstellen dat EMDR werkt, maar het werkte als een trein. Je vertelt je verhaal, de therapeut zorgt er ondertussen voor dat het werkgeheugen van je hersenen wordt overbelast door je de hele tijd af te leiden met balletjes en rekensommen, je gooit er een hoop emoties uit, en dan worden je hersenen zo intens moe, nog vermoeider dan je al die tijd al was en waarvan je dacht dat het niet nog erger kon, waardoor ten slotte zelfs die hersenen het ook maar opgeven en de lucht geklaard is. De herinnering is niet weg maar de depressieve associatie wel. Het is bevrijdend.

Ik dacht dat ik het zelf wel kon, maar dit gaf zo snel zoveel ruimte voor nieuwe inzichten dat zo’n extra zetje best welkom was. Ik realiseerde me wat ontwrichting kan doen en hoe je er als een andere persoon uitkomt. Ouderschap is op een heel andere manier ontwrichtend dan alleen in de natuur zijn, een ultra rijden, tien dagen onafgebroken mediteren, een ernstige ziekte doormaken of een burnout krijgen. De ontwrichting van het ouderschap leek me niets, maar nu ik er doorheen ga, realiseer ik me dat ik mijn transformaties niet voor het uitzoeken heb. Ik kon niet anders. Dat klinkt misschien erg deterministisch, maar ik bedoel dat ik niet anders kon omdat ik niet anders wil. Mijn levensdoel was om me door de natuur te laten transformeren. Ik dacht dat ik de natuur in moest. Zo had ik het gepland. Maar iets in me wilde zwanger worden en een kind krijgen, en nu blijkt juist dat een erg effectieve natuur-transformatie. Het is er een die me dichter bij de natuur brengt dan ik ooit ben geweest.

Dat bedoel ik niet in de romantische zin. Op de socials wordt het zo mooi gebracht, met zwangere buiken in zonsopkomsten in wuivende graanvelden van broodbakkende moeders met kroost in biologisch katoenen draagzakken, en zo is het ongeveer 1% van de tijd. Ik sliep niet van de stress, ik huilde bijna elke dag, ik was continu boos op de wereld, ik kon niet nadenken (nog steeds niet, eigenlijk, wanneer gaat dat weer weg?), zo belabberd was ik er aan toe. En toch zit er wat in, in deze ruige kant van de natuur.

Wat mensen zonder kinderen niet weten, is welke transformatie de ontwrichting van het ouderschap teweeg brengt. Dat kun je simpelweg niet weten omdat je hersenen er voor een transformatie anders uitzien dan na een transformatie. Je kunt allerlei transformaties meemaken, ook zonder kinderen, maar die van het ouderschap is een heel specifieke eigen transformatie. Het is er een die je in mensen herkent die hetzelfde doormaken, ook al pakt hij voor iedereen anders uit. Het is er een waarvan ik inmiddels voorzichtig kan zeggen dat ik er wel blij mee ben.

De psycholoog hielp om perfectionistische ideeën los te laten waarvan ik al heel lang weet dat ik ze heb, maar die ik eerder niet van me af kon zetten. In de intensiteit van een bevalling worden al die oude zelfondermijnende patronen in één beweging omhoog gehaald waardoor je er weer eens goed mee geconfronteerd wordt. Blijkbaar zat het eerder niet hoog genoeg om er echt iets mee te kunnen. Nu gebeurde dat wel, vooral in de nasleep ervan.

Ik dacht mijn bevalling geslaagd zou zijn als ik me over kon geven en de storm in een staat van bijna-verlichte interne kalmte kon laten passeren. Ik dacht dat ik gefaald had omdat ik geen mooie initiatie-met-geurkaarsen-in-het-moederschap had gehad. Nu zie ik dat ik helemaal geslaagd ben. Ik ben door het gure landschap van het moeder-worden getrokken en ik leef nog. Ik heb de storm vol over me heen laten komen, joeg hem niet weg maar ging huilen, en wakkerliggen en naar de huisarts. Goed gedaan, Mieke!

(Mensen zeggen dat een bevalling geslaagd is als je kind veilig ter wereld is, waar natuurlijk ook wat voor te zeggen is. Mensen zeggen dat een bevalling niet geslaagd hoeft te zijn omdat het geen examen is, waar natuurlijk ook wat voor te zeggen is.)

Sinds een maand kan ik zelfs weer redelijk functioneren en schrijf ik weer boeken (altijd drie tegelijk, wie weet wordt het nog eens wat). Het leek alsof ik op losse schroeven stond maar ik heb me juist dieper aan de aarde verankerd. Dat is de transformatie die ik ook bij andere net-niet-omvallende ouders zie.

Een zwangerschap is rommelig. Bevallen is rommelig. Het jonge ouderschap is rommelig. Zoals werk rommelig is, en een huis bouwen rommelig is en misschien het hele leven wel rommelig is. Dat blijft me bij. Stel, er komt toch ooit een tweede, dan herinner ik mezelf daar aan, zodat ik in een volgende storm in ieder geval een reddingsboei heb om me aan vast te houden.